Ne, fëmijët e Uebit

Nga Piotr CzerskinMe siguri nuk ka fjalë tjetër më të mbipërdorur në diskursin mediatik se sa fjala “gjenerata”. Njëherë pata provuar t’i numëroj “gjeneratat” që janë proklamuar në vitet e fundit që nga artikulli i mirënjohur rreth së ashtuquajturës “Gjenerata Asgjë”; besoj që ishin deri në 12. Të gjitha kishin një gjë të përbashkët: ekzistonin vetëm në letër. Realiteti asnjëherë nuk na jep një impuls të vetëm të prekshëm, kuptimplotë, të paharrueshëm, përjetimi i të cilit do t’na dalloj përgjithmonë nga gjeneratat e mëparshme. Ne po e kërkonim atë por në vend të saj ndryshimi revolucionar erdhi i pavërejtur, bashkë me televizionin kabllor, telefonin mobil, dhe para se gjithash, qasjen në Internet. Vetëm sot mund ta kuptojmë se sa shumë kanë ndryshuar gjërat gjatë 15 viteve të fundit.nNe, fëmijët e Uebit; ne, ata të cilët jemi rritur me internetin dhe në internet, jemi një brez që i plotësojmë kriteret për termin në një mënyrë disi subversive. Ne nuk përjetojnë një impuls nga realiteti, por më tepër një metamorfozë të vetë realitetit. Ajo që na bashkon nuk është një kontekst i kufizuar i  përbashkët, por besimi se konteksti vetë-përcaktohet dhe rezultat i zgjedhjes së lirë.n  n Duke shkruar këtë, jam i vetëdijshëm se jam duke e abuzuar përemrin ‘ne’, pasi ‘ne’-ja jonë është e luhatshme, e ndërprerëshme, e paqartë, sipas kategorive të vjetra: e përkohshme. Kur them ‘ne jemi’, kjo do të thotë “shumë shpesh ne jemi” ose “disa prej nesh jemi”. Them “ne” vetëm për të qenë në gjendje të diskutoj fare për “ne”.n  n 1. Ne u rritëm me Internetin dhe në Internet. Kjo është ajo që na bën të ndryshëm; kjo është ajo që e bën ndryshimin vendimtar, edhe pse duket e habitshme nga pikëvështrimi juaj: ne nuk bëjmë “sërf” dhe interneti për ne nuk është një “hapësirë” apo “hapësirë ​virtuale”. Interneti për ne nuk është diçka i huaj nga realitetit, por një pjesë e tij: një shtresë e padukshme por vazhdimisht e pranishme e ndërthurur me mjedisin fizik. Ne nuk e përdorin Internetin, ne jetojmë në Internet dhe së bashku me të. Nëse do t’ju tregonim bildnungsromanin tonë, analog, mund të themi se ka një aspekt natyror Interneti në secilën përvojë që na ka formësuar.n  n Ne kemi bërë miq dhe armiq online, jemi përgatitur për provime online, kemi planifikuar ndeja dhe sesione studimi online, kemi rënë në dashuri dhe jemi ndarë online. Uebi për ne nuk është një teknologji të cilin jemi dashtë ta mësojmë dhe së cilës ia arritëm. Uebi është proces që ndodhë vazhdimisht dhe transformohet vazhdimisht para nesh; me ne dhe nëpërmjet nesh. Teknologjitë shfaqen dhe pastaj zhduken në periferi, uebfaqet ndërtohen, lulëzojnë dhe  pastaj zhduken, por Uebi vazhdon, sepse ne jemi Uebi; ne komunikojmë me njëri-tjetrin në një mënyrë që vjen natyrshëm për ne, më intensiv dhe më efikas se kurrë më parë në historinë e njerëzimit.nTë rritur në Ueb ne mendojmë ndryshe. Aftësia për të gjetur informacion është për ne diçka bazike, siç është për ju aftësia për të gjetur një stacion hekurudhor ose një zyrë postare në një qytet të panjohur. Kur ne duam të dimë diçka – simptomat e para të lisë së ujit, arsyet e fundosjes së “Estonisë”, apo nëse fatura e ujit është dyshueshmërishtë e lartë – ne marrim masa me sigurinë e një shoferi në një makinë të pajisur me navigacion satelitor. Ne e dimë që do ta gjejmë informacionin që na nevojitet në shumë vende, ne e dimë se si të arrijmë në ato vende, ne e dimë si të vlerësojmë besueshmërinë e tyre. Ne kemi mësuar të pranojmë që në vend të një përgjigje gjejmë shumë të ndryshme, dhe nga këto ne mund abstrahojmë versionin më të mundshëm, duke mos i marrë parasysh ato që nuk duken të besueshme. Ne përzgjedhim, filtrojmë, mbajmë në mend, dhe jemi gati për të shkëmbyer informacionin e mësuar për një të ri, më të mirë, kur ai të shfaqet.n  n Për ne Uebi është një lloj disku i jashtëm i memories. Ne nuk kemi nevojë të mbajmë mend detaje të panevojshme: data, formula, klauzola, emra rrugësh, përkufizime të hollësishme. Për ne është e mjaftueshme të kemi një abstrakt, thelbi që është i nevojshëm për procesimin e informacionit dhe lidhjen e tij me gjërat tjera. Nëse na duhen detajet, mund t’i gjejmë ato brenda sekondash. Në mënyrë të ngjashme, ne nuk duhet të jemi ekspertë në gjithçka, sepse e dimë ku mund t’i gjejmë njerëzit që specializohen në atë që ne vetë nuk e dimë, dhe të cilëve mund t’u besojmë. Njerëzit të cilët do të ndajnë ekspertizën e tyre me ne jo për përfitim, por për shkak të besimit tonë të përbashkët se informacioni ekziston në lëvizje, që ai dëshiron të jetë i lirë, që ne të gjithë përfitojnë nga shkëmbimi i informacionit. Çdo ditë: duke studiuar, punuar, zgjedhur problemet e përditshme, ndjekur hobit. Ne e dimë si të konkurrojmë dhe neve na pëlqen ta bëjmë atë, por konkurrimi jonë, dëshira jonë për të qenë të ndryshëm, është e bazuar në njohuri, në aftësinë për të interpretuar dhe përpunuar informacionin, dhe jo në monopolizimin e tij.n  n 2. Pjesëmarrja në jetën kulturore nuk është diçka e jashtëzakonshëm për ne: kultura globale është bllok ndërtimi themelor i identitetit tonë, më e rëndësishme për përcaktimin tonë se traditat, rrëfimet historike, statusi social, prejardhja, apo edhe gjuha që ne përdorim. Nga oqeani i ngjarjeve kulturore ne marrim ato që na përshtaten më së shumti, ndërveprojmë me to, i shqyrtojmë ato, ruajmë përshtypjet tona në faqet e internetit të krijuara për këtë qëllim, të cilat gjithashtu na sugjerojnë albume, filma ose lojëra të tjera që mund të na pëlqejnë. Disa filma, seri apo video i shikojnë së bashku me kolegë apo me miq nga e tërë bota; vlerësimi jonë për disa e ndajmë vetëm me një grup të vogël njerëzish që ndoshta kurrë nuk do ta takojmë ballë për ballë. Kjo është arsyeja pse ne ndiejmë se kultura është duke u bërë njëkohësisht globale dhe individuale. Kjo është arsyeja pse ne kemi nevojë për qasje të lirë në të.n  n Kjo nuk do të thotë që kërkojmë që të gjitha produktet kulturore ta na vihen në dispozicion pa pagesë, edhe pse kur krijojmë diçka, ne zakonisht e kthejmë atë në qarkullim. Ne e kuptojmë se, përkundër qasjes në rritje në teknologjitë të cilat e bëjnë cilësinë e skedarëve të filmit ose zërit deri tani të rezervuar për profesionistët në dispozicion për të gjithë, kreativiteti kërkon përpjekje dhe investim. Ne jemi të përgatitur për të paguar, por komisioni gjigant që shpërndarësit kërkojnë na duket qartë se është mbivlerësuar. Pse duhet të paguajmë për shpërndarjen e informacionit që mundët lehtë dhe në mënyrë të përkryer të kopjohet pa asnjë humbje të cilësisë së origjinalit? Nëse po e marrim veç informacionin, duam që çmimi të jetë proporcional me të. Ne jemi të gatshëm të paguajmë më shumë, por atëherë presim të marrim vlerë të shtuar: një paketim interesant, një pajisje, një cilësi më të lartë, opsion për të shikuar këtu dhe tani, pa pritur që të shkarkohet skedari. Ne jemi të aftë të çmojmë dhe duam të shpërblejmë artistin (pasi paratë kanë ndaluar së qeni shënime në letër dhe janë bërë një varg i numrave në ekran, pagesa është bërë njëfarë akti simbolik i këmbimit prej të cilit duhet të përfitojnë të dyja palët), por për caqet e shitjes së korporatave nuk qajmë fare kokën. Nuk është faji ynë që biznesi i tyre ka pushuar së pasuri kuptim në formën e saj tradicionale, dhe që në vend se të pranojnë sfidën dhe të përpjekën të vejnë kontakt me ne me diçka më shumë se që ne mund ta marrim falas, ata kanë vendosur të mbrojnë rrugët e tyre të vjetruara.n  n Edhe një gjë: ne nuk duam të paguajnë për kujtimet tona. Filmat që na kujtojnë fëmijërinë tonë, muzika që na shoqëroi dhjetë vjet më parë: në rrjetin e memories së jashtëm këto janë thjesht kujtime. Kujtimi i tyre, shkëmbimi i tyre, dhe zhvillimi i tyre është për ne diçka po aq e natyrshme sa kujtimi i “Kazablankës” është për ju. Ne gjejmë në internet filmat që i kemi shikuar si fëmijë dhe iu tregojmë fëmijëve tanë, ashtu si ju na kallëzonit tregimet për Kësulëkuqen apo Tre Arinjtë. A mund ta imagjinoni që dikush t’ju akuzoj juve se keni shkelur ligjin duke bërë këtë? As ne.n  n 3. Ne jemi të mësuar që faturat tona të paguhen në mënyrë automatike, për sa kohë që bilanci ynë bankar e lejon këtë; ne e dimë se hapja e një llogarie bankare apo ndryshimi i rrjetit celular është vetëm çështje e plotësimit të një formulari në Internet dhe e nënshkrimit të një marrëveshje që dorëzohet me korrier; që edhe një udhëtim në anën tjetër të Evropës me një shëtitje të shkurtër në ndonjë qytet tjetër rrugës mund të organizohet në dy orë. Si rrjedhojë, duke qenë shfrytëzues të shtetit, ne jemi gjithnjë e më të irrituar me ndërfaqen e tij arkaike. Ne nuk e kuptojmë pse akti i taksave merr disa formularë për ta përfunduar, kryesori i të cilave ka më shumë se njëqind pyetje. Ne nuk e kuptojmë pse jemi të detyruar të konfirmojmë formalisht lëvizjen nga një adresë e përhershme në një tjetër, sikur komunat nuk mund të komunikojnë me njëra-tjetrën pa ndërhyrjen tonë (për të mos përmendur që domosdoshmëria për të pasur një adresë të përhershme është  në vetvete absurd i mjaftueshëm.)n  n Nuk gjendet asnjë gjurmë në ne e atij pranimi me përulësi të shfaqur nga prindërit tanë, të cilët ishin të bindur që çështjet administrative ishin me rëndësi dhe që konsideronin ndërveprimin me shtetin si diçka që duhet të festohet. Ne nuk e ndiejmë atë respekt, me rrënjë në distancën mes qytetarit të vetmuar dhe lartësisë së madhërishme ku banon klasa qeverisëse, mezi e dukshme përmes reve. Pikëpamja jonë e strukturës shoqërore është e ndryshme nga e juaja: shoqëria është një rrjet, jo një hierarki. Ne jemi të mësuar të fillojmë dialog me këdo, qoftë ai një profesor apo një yll i popit, dhe nuk kemi nevojë për ndonjë kualifikim të veçantë në lidhje me statusin social. Suksesi i ndërveprimit varet vetëm nëse përmbajtja e me­sazhit tonë do të konsiderohet si e rëndësishme dhe e denjë për përgjigje. Dhe në qoftë se, në sajë të bashkëpunimit, mosmarrëveshjeve të vazhdueshme, duke mbrojtur argumentet tona kundër kritikës, ne kemi një ndjenjë se opinionet tona mbi shumë çështje janë thjesht më të mira, pse nuk do të duhej të prisnim një dialog serioz me qeverinë?n  n Ne nuk ndiejmë respekt religjioz për “institucionet e demokracisë” në formën e tyre aktuale, nuk besojmë në rolin e tyre aksiomatik, siç bëjnë ata që i shohin “institucionet e demokracisë” si  monumente për dhe në vetvete. Ne nuk kemi nevojë për monumente. Ne kemi nevojë për një sistem që do t’u përgjigjet pritjeve tona, një sistem që është transparent dhe i aftë. Dhe ne kemi mësuar se ndryshimi është i mundur: që çdo sistem i pakëndshëm mund të zëvendësohet dhe do të zëvendësohet nga një i ri, një që është më efikas, më i përshtatshëm për nevojat tona, që jep më shumë mundësi.n  n Ajo që ne e vlerësojmë më së shumti është liria: liria e fjalës, liria e qasjes në informata dhe në kulturë. Ne mendojmë se në sajë të lirisë Uebi është ai që është, dhe se është detyra jonë për të mbrojtur këtë liri. Ne u kemi borxh këtë brezave të ardhshëm, aq sa u kemi borxh mbrojtjen e mjedisit.nNdoshta nuk ia kemi dhënë ende një emër, ndoshta nuk jemi plotësisht të vetëdijshëm për këtë, por besoj se çfarë duam është e vërtetë, demokracia e vërtetë. Demokraci që ndoshta është më shumë se që ëndërrohet në gazetarinë tuaj.n  Ky shkrim është botuar nën licencën CC-BY-SA 3.0. Përktheu Arianit Dobroshi.